In een artikel in het tijdschrift Liberaal Reveil bespreekt Maarten Allers de kabinetsplannen om gemeenten veel groter te maken dan ze nu zijn, mede in verband met de voorgenomen decentralisatie van taken op het gebied van sociaal beleid. Hij concludeert dat de nagestreefde doelen van deze operatie vermoedelijk niet zullen worden gehaald. Integendeel, de overheid dreigt zo alleen nog maar verder van de burger af te gaan staan. Een discussie over structuur (hoe groot moeten gemeenten zijn?) zonder een visie op de inhoud (wat voor gemeenten willen wij eigenlijk?) is onzinnig.
Uitkering aan gemeente maakt huizen meer waard
31 mei 2013
Maarten Allers (COELO) en Wouter Vermeulen (CPB, VU) onderzochten of veranderingen in de verdeling van de algemene uitkering aan gemeenten gevolgen hebben voor de waarde van woningen. Dat blijkt inderdaad zo te zijn. Wanneer een gemeente een hogere uitkering ontvangt, dan kan het voorzieningenniveau omhoog of de belastingdruk omlaag. De gemeente wordt aantrekkelijker, waardoor er meer mensen willen wonen. Dit drijft de woningprijzen op.
Een verandering van de verdeling van de algemene uitkering leidt dus tot een herverdeling van particuliere vermogens. Woningbezitters in voordeelgemeenten zien hun bezit in waarde stijgen, gemiddeld met ruim drieduizend euro. Woningbezitters in nadeelgemeenten krijgen te maken met een even grote daling. Huurders in voordeelgemeenten profiteren alleen van een hogere uitkering aan hun gemeente als de gestegen woningwaarde niet leidt tot een evenredige huurstijging. Wie na een uitkeringsverhoging (en dus een woningwaardestijging) een huis in een gemeente koopt profiteert per saldo niet van het hogere voorzieningenniveau, omdat dit wordt gecompenseerd door de hogere aankoopprijs van de woning.
De uitkomsten van dit onderzoek zetten vraagtekens bij het streven naar verevening tussen gemeenten. Een groot deel van het profijt van een hogere uitkering aan een gemeente gaat immers naar de mensen die bij de invoering een woning in deze gemeente bezitten. Dat lijkt niet beoogd te zijn.
Een laatste conclusie van dit onderzoek is dat extra geld door gemeenten goed wordt besteed. Huizenkopers willen immers meer betalen om in gemeenten te kunnen wonen die extra geld te besteden hebben. Dit roept de vraag op of het wel zinvol is dat de gemeentelijke belastingopbrengst aan een maximum is gebonden.
Het onderzoek wordt vandaag gepubliceerd als artikel in het vakblad ESB. Een meer uitgebreide rapportage gericht op beleidsmakers kan hier worden gedownload. De Engelstalige versie gericht op onderzoekers vindt u hier.
Jaarboek Overheidsfinanciën online
24 april 2013
Op 15 mei verschijnt het Jaarboek Overheidsfinanciën 2013. De inhoud staat nu al online. Maarten Allers en Corine Hoeben van COELO schreven het hoofdstuk over de decentrale overheden. U kunt dat hier downloaden.
Hoewel ozb sterker stijgt dan afgesproken blijft stijging woonlasten beperkt
9 april 2013
De opbrengst van de onroerendezaakbelasting (ozb) stijgt dit jaar met 3,86 procent. Dat is meer dan de 2,76 procent die als bovengrens is afgesproken (de macronorm). Toch betalen huishoudens gemiddeld maar 1,9 procent meer aan de gemeente. Dat komt doordat de afvalstoffenheffing daalt, en doordat de rioolheffing minder stijgt dan ooit eerder gemeten. Dit blijkt uit de Atlas van de Lokale Lasten die COELO vandaag presenteert. Een overzicht van alle ontwikkelingen (ozb, reinigingsheffing, rioolheffing maar ook toeristenbelasting, hondenbelasting en leges burgerzaken vindt u hier. Het persbericht staat hier. Het overzicht met de ontwikkelingen op macro niveau kunt u hier downloaden.
Normering ozb-tarieven niet voor individuele gemeenten
19 februari 2013
RTL en Vereniging Eigen Huis publiceerden 18 februari een onderzoek over de ontwikkeling van de onroerendezaakbelasting (ozb) sinds 2009. Volgens het bericht zou de ozb voor woningeigenaren in de helft van de gemeenten sterker zijn gestegen dan 'de landelijke norm van 15 procent'.
Het bericht wekt de indruk dat er voor individuele gemeenten een maximum geldt voor de stijging van de ozb-tarieven. Dat is echter sinds 2008 al niet meer zo. Er is wel een zogenoemde macronorm. De macronorm is een afspraak (geen wet) over de maximale stijging van de totale ozb-opbrengst in Nederland. Dus: de opbrengst van alle gemeenten opgeteld. Dit betekent dat het geen probleem is wanneer in een gemeente de stijging van de ozb-tarieven hoger is dan deze macronorm, zolang er andere gemeenten zijn waar de opbrengst uit de ozb minder sterk stijgt.
De RTL-cijfers hebben verder alleen betrekking op de ozb voor woningen. De macronorm geldt echter voor de ozb-opbrengst van woningen en niet-woningen (bedrijfspanden) samen.
In 2009, 2010 en 2011 werd de macronorm niet overschreden. In 2012 gebeurde dit wel. Binnenkort publiceert COELO de Atlas van de Lokale Lasten 2013. Dan zal blijken hoeveel de ozb in 2013 stijgt.
